Historia gminy Łomianki
Nazwa Łomianki wywodzi się od słów: łominy, łomna,
oznaczających miejsca z naniesionymi przez wylewy rzeki
drzewami lub równiny z wykrotami po wykarczowanym
lesie. Miano Kępa Kiełpińska (podobnie jak Kępa Potocka i
Saska Kępa) określa mieliznę, wynoszoną stopniowo wskutek osadzania się materiału rzecznego, zarastającą drzewami i krzewami.
Życie tutejszych mieszkańców związane było z Wisłą. Korzystali oni z żyznych gleb i wspaniałych łąk, ale byli też narażeni na liczne powodzie. Najstarszą osadą na ym terenie zamieszkaną do dziś jest prawdopodobnie Kiełpin z prastarym kurhanem i starym cmentarzyskiem.
Większość okolicznych terenów w średniowieczu była własnością książąt mazowieckich i ich zauszników, aż do roku 1526, gdy część książęca przeszła na własność króla Zygmunta Augusta. Na przełomie XV i XVI w. osiedlali się na terenach dawnego koryta Wisły Holendrzy i Niemcy.
Tuż przed powstaniem listopadowym dzierżawca dóbr dziekanowskich, poseł inflandzki Antoni Trębicki, wydajnie rozwinął rolnictwo, zakładając w sąsiedniej Łomnie fabrykę narzędzi rolniczych oraz w Marymoncie - Instytut Rolniczy. W początkach XX wieku powstaje wiele małych zakładów przemysłowych i rzemieślniczych.
Druga wojna światowa pozostawiła po sobie w Kiełpinie kwatery 2500 żołnierzy poległych we wrześniu 1939 r. W czasie okupacji na terenie Puszczy Kampinoskiej i wsi m.in. obecnej gminy Łomianki działał VIII Rejon AK, przekształcony przed wybuchem Powstania Warszawskiego w "GRUPĘ KAMPINOS".
Lata powojenne przyniosły dalszy rozwój gospodarczy, który zaowocował przyznaniem Łomiankom w 1989 r. praw miejskich.
Turystyka
Gmina Łomianki, dzięki swojemu położeniu w otulinie Kampinoskiego Parku Narodowego oraz w starorzeczu Wisły, odznacza się niespotykanymi walorami przyrodniczymi, turystycznymi i rekreacyjnymi.
Wschodnia strona Gminy, ze starorzeczem Wisły, ma unikalny krajobraz, na który składa się szereg jeziorek połączonych naturalnym ciekiem wodnym, biegnącym wśród pól, łąk i lokalnych zadrzewień. Największymi z nich są jeziora: Dziekanowskie oraz Kiełpińskie (rezerwat ptactwa wodnego).
Z Łomiankami sąsiaduje Kampinoski Park
Narodowy (od południa), odznaczający się
unikatowymi walorami przyrodniczymi. Cały obszar
gminy znajduje się w otulinie Kampinoskiego
Parku Narodowego. Część północna gminy to obszar
o szczególnych cechach przyrodniczo-krajobrazowych, charakterystycznych dla dolin wielkich rzek.
Wiedzie tędy ciąg jeziorek starorzecza Wisły,
połączonych bezimienną rzeczką. Przepływa ona
m.in. przez jeziora: Pawłowskie, Fabryczne,
Kiełpińskie i Dziekanowskie. Wszystkie te akweny
stanowią zaplecze letniej rekreacji - w rejonie
Warszawy są to jedne z nielicznych naturalnych
zbiorników wodnych. Jezioro Kiełpińskie wraz z przyległymi terenami tworzy rezerwat przyrody o łącznej powierzchni 20,5 ha, z charakterystyczną fauną i florą. Stanowi ono cenny obiekt badań nad biologicznymi procesami samooczyszczania się wód stojących. Na obszarze gminy znajduje się kilka pomników przyrody. Dolina Wisły oraz Kampinoski Park Narodowy stanowią charakterystyczne ekosystemy, których badaniem zajmuje się powstały w 1952 roku Instytut Ekologii PAN z siedzibą w Dziekanowie Leśnym. Na szczególną uwagę zasługują badania struktury populacji zwierzęcych, produktywności populacji i ekosystemów, przyrodniczych podstaw ochrony i gospodarowania środowiskiem, bioenergetyki i funkcjonowania krajobrazu.
Walory przyrodnicze, kulturowe i turystyczne Kampinoskiego Parku Narodowego.
KPN powstał w 1959 r. a w 2000 r. ze względu na wartości przyrodnicze oraz znaczenie społeczne, uznany został przez UNESCO za Światowy Rezerwat Biosfery, pod nazwą "Puszcza Kampinoska". Powierzchnia Parku wynosi 38.544 ha (w tym 68 ha zajmuje Ośrodek Hodowli Żubrów w Smardzewicach).
Cechą charakterystyczną Parku jest duża różnorodność zbiorowisk roślinnych, od olsu po świetlistą dąbrowę, od torfowisk i turzycowisk po ciepłolubne murawy piaskowe. Dominują zespoły leśne a w nich sosna.
Rośnie tu wiele rzadkich gatunków roślin, w tym 61 gatunków prawnie chronionych, m.in. wawrzynek wilczełyko i lilia złotogłów. Ocenia się, że na terenie Puszczy Kampinoskiej występuje przynajmniej połowa gatunków fauny Polski,
czyli około 16,5 tys. gatunków. Największym ze
ssaków jest łoś, będący symbolem
Kampinoskiego Parku Narodowego. Po Parku
można wędrować szlakami turystycznymi
(w sumie 350 km) lub jeździć
200-kilometrowym szlakiem rowerowym.
Piękne dukty leśne Puszczy Kampinoskiej oraz malownicze tereny nadwiślańskie sprawiły, że coraz większą popularnością na terenie naszej Gminy cieszy się jeździectwo i turystyka konna. Powstało już kilka stadnin. Prowadzą one naukę jazdy konnej dla początkujących oraz treningi dla jeźdźców zaawansowanych, a także hotele dla koni. Z ich usług korzystają nie tylko miejscowi miłośnicy jeździectwa, ale także mieszkańcy Warszawy.